To nie jest mityczny drogi problem prosumenta. Poniższy artykuł wyjaśni na czym polega recykling fotowoltaiki i odpowie na najczęściej stawiane pytania.
Recykling zużytych paneli fotowoltaicznych - dlaczego warto? Co się dzieje z panelami fotowoltaicznymi po ich zużyciu?
Moduły fotowoltaiczne, tak jak pozostały sprzęt elektroniczny, posiadają własny cykl życiowy. Ograniczony czas życia paneli fotowoltaicznych szacowany jest przy obecnym stanie rozwoju technologii na 20-25 do 30 lat. W latach 80. ubiegłego stulecia, kiedy to miał miejsce początek komercyjnej fotowoltaiki, perspektywa czasowa 3 dziesięcioleci sprawiła, że nie myślano w ogóle o konieczności utylizacji paneli fotowoltaicznych. Nie zmienia to jednak faktu, że po upływie okresu eksploatacji panele fotowoltaiczne powinny zostać wymienione na nowe, a stary sprzęt…
Dlaczego recykling, a nie zwykła utylizacja paneli fotowoltaicznych? Czy utylizacja paneli fotowoltaicznych jest ekologiczna?
Problemem jest tu sposób utylizacji paneli fotowoltaicznych, najczęściej stosowaną metodą jest bowiem spalanie i tak oto do środowiska mogą przedostawać się substancje szkodliwe.
Odzysk surowców z wyeksploatowanych paneli PV jest lepszą alternatywą. By był on jednak całkowicie bezpieczny w niemieckich i japońskich laboratoriach zaczęto prowadzić pracę nad powszechnym i łatwo dostępnym systemem recyklingu paneli komercyjnych, które zawierają oczywiście cenny krzem, ale i tellurek kadmu czy ołów. Jednocześnie uruchomiono program badawczy: „Sustainability Evaluation of Solar Cell Systems (SENSE), finansowany przez V Ramowy Program Unii Europejskiej, który równolegle zajmuje się tym zagadnieniem.
Dlaczego recykling fotowoltaiki jest taki istotny? Nie chodzi tu tylko o środowisko. Rynek recyklingu paneli fotowoltaicznych jest wart 15 mld dolarów! Międzynarodowa Agencja Energii Odnawialnej w swoim raporcie oszacowała, że masa surowców wtórnych z fotowoltaiki, która powstanie do 2050 roku to 78 mln ton. Powtórne wykorzystanie ich wszystkich przełoży się właśnie na wspomniane wyżej pieniądze.
Utylizacja paneli fotowoltaicznych – na czym polega?
Utylizacja paneli fotowoltaicznych, która ma doprowadzić do odzyskania wartościowych metali i materiałów to szereg procesów, takich jak:
- rozdrabnianie oraz mielenie,
- przetapianie,
- cięcie na gorąco oraz strumieniem wody,
- czyszczenie piaskiem,
- procesy obróbki chemicznej tzw. trawienie,
- przetop szkła.
Jak przebiega utylizacja paneli słonecznych?
Jak utylizowane są panele słoneczne? Zużyte moduły to rezerwuar szkła, aluminium, krzemu i miedzi, a nawet śladowych ilości srebra, które można wykorzystać ponownie. Mowa tu o produkcji nowych paneli lub o ich użyciu w przemyśle jako takim.
Pierwszy krok jest oczywisty. Ze zdemontowanych paneli zdejmuje się ramę i usuwa kable oraz skrzynkę przyłączeniową, a także wszystkie pozostałe elementy, które można od siebie oddzielić i posortować według surowców, które zostaną odzyskane na kolejnych etapach całego procesu.
Szkło i metal odzyskiwane są zawsze w sposób najbardziej efektywny. Do powtórnego użycia może zostać wykorzystane odpowiednio 90 i nawet 100 proc tych materiałów. Pozostałe elementy konstrukcji panelu topi się w temperaturze 500 stopni Celsjusza, co pozwala po pierwsze na swobodne odparowanie całości plastiku, po drugie na odzyskanie ogniw krzemowych, bo są one odporne na wysokie temperatury właśnie. Większość tych ogniw, aż 80 proc. jest z powodzeniem używana ponownie. Jak to się robi? Te ogniwa, które są sprawne technicznie trawi się, zanurza w kwasie, najczęściej jest to wodorotlenek potasu, i dodatkowo wzbogaca chemicznie tak, aby ponownie odzyskały swoją pełną sprawność. Reszta ogniw, których nie da się już w żaden sposób zregenerować trafia, po uprzednim ich przetopieniu, do forem zwanych waflami i w ten sposób stają się częścią nowych modułów słonecznych.
Cienkowarstwowe panele PV utylizuje się za pomocą innej techniki. Mianowicie rozdrabnia się je za pomocą niszczarki, do frakcji o wielkości 4-5 mm. Pękający i pokruszony pod wpływem siły zgniotu szklany laminat bardzo łatwo oddzielić i ponownie przetopić. Do dalszej obróbki pozostają jedynie metale. Te umieszczone w specjalnej wirówce zyskują postać płynną, a następnie są czyszczone i dalej przetwarzane.
Kto odpowiada za utylizację paneli fotowoltaicznych?
Nie jest to do końca doprecyzowana kwestia w polskim systemie prawnym. Jednak pewne jasne wytyczne zostały określone 4 lipca 2012 roku. Tego dnia została wydana Dyrektywa WEEE (Waste Electrical and Electronic Equipment), według niej państwa, przedsiębiorcy i obywatele UE muszą oddawać zużyte sprzęty i odpady elektryczne do utylizacji bądź recyklingu. Na liście znajdują się również moduły PV. Nie jest to sprzęt, który można wyrzucić na śmietnik, utylizacją ogniw fotowoltaicznych powinna zająć się wyłącznie wyspecjalizowana firma,
Takie podmioty już w naszym kraju istnieją. Może się do nich zgłosić zarówno osoba fizyczna, jak i prawna.
Najbardziej znaną obecnie firmą jest Thornmann Recycling w Toruniu. Większość modułów nad Wisłą ma zaledwie kilka lat i rynek recyklingu fotowoltaiki raczkuje, a firma mimo to w pierwszych dziewięciu miesiącach 2020 zutylizowała kilkanaście ton tego rodzaju odpadów.
Jakie dokumenty są potrzebne przy utylizacji paneli PV?
Nie należy obawiać się biurokracji. Z recyklingiem paneli fotowoltaicznych nie ma problemów. Przedsiębiorca musi jedynie przedstawić wpis do bazy danych o produktach i opakowaniach oraz gospodarce odpadami (BDO). Taka rejestracja tak czy inaczej jest obowiązkowa dla wszystkich podmiotów gospodarczych, które wprowadzają na rynek produkty i opakowania niedegradowalne – przykładowo smary, opony i właśnie sprzęt elektryczny. Uwaga! Osoba fizyczna, która chce przekazać fotowoltaikę do recyklingu nie jest zobowiązana przedstawiać żadnej dodatkowej dokumentacji. Pozostaje więc jedno istotne pytanie…
Koszt recyklingu paneli fotowoltaicznych - czy jest wysoki?
Ile kosztuje utylizacja paneli fotowoltaicznych? Czy to prawda, że koszt jest w stanie pochłonąć wszystkie dotychczasowe oszczędności prosumenta? To mit i wyssane z palca twierdzenia. Utylizacja paneli fotowoltaicznych nie doprowadzi nas do bankructwa, ponieważ jest opłacalna i jak wspomniano już wyżej wskaźnik odzyskiwania większości surowców waha się tutaj w przedziale od 80 do 90 proc.
W 2021 roku średnia cena usługi utylizacyjnej paneli fotowoltaicznych oscyluje w granicy 1,50 zł / kg, do tego należy doliczyć koszty transportu. Stawka za kilometr to około 2,50 zł.
Zalew odpadami fotowoltaicznymi w przyszłości nie jest realnym zagrożeniem, choć takie wizje były kreowane przez sceptyków korzystania z odnawialnych źródeł energii.
Podsumowując, o ile cena utylizacji paneli fotowoltaicznych, wbrew opiniom pojawiającym się w sieci, nie jest bardzo wysoka, o tyle zorganizowanie transportu i demontaż starych paneli mogą być czasochłonne i problematyczne.
Revolt Energy już dziś oferuje klientom usługę RE-cyclingu, która gwarantuje odbiór zużytych paneli po okresie gwarancji.
