Pożar to jedno z najważniejszych zagrożeń dla różnego rodzaju instalacji domowych. Aby ochronić się przed skutkami rozpowszechniania się ognia, warto zadbać o odpowiednie zabezpieczenia przeciwpożarowe.
Dotyczy to również fotowoltaiki – choć ryzyko jest stosunkowo niewielkie, z uwagi na potencjalne zniszczenia nadal jest to istotne zagrożenie, które zawsze należy wziąć pod uwagę.
Co może spowodować pożar instalacji PV?
Poprawnie zainstalowana instalacja fotowoltaiczna jest w dość dużym stopniu odporna na pożary. Nadal jednak są to sytuacje, które mogą się zdarzyć przy tego typu systemach – przyczyny mogą być dość różnorodne. Aby odpowiednio podejść do zabezpieczenia przed pożarem, warto w pierwszej kolejności zidentyfikować różne źródła zagrożeń.
Według danych z różnych źródeł najczęstszym powodem pożaru instalacji PV są czynniki zewnętrzne. W polskich warunkach atmosferycznych mowa głównie o silnych wiatrach, które mogą uszkodzić poszczególne komponenty, jak również o uderzeniach piorunów – zwłaszcza w miesiącach letnich. Ponadto pożar instalacji fotowoltaicznej może być wywołany przez błędy ludzkie, zwłaszcza na etapie instalacji i montażu. Nieodpowiednio wykonane uziemienia, niedokręcone śruby, zła lokalizacja przewodów – to niektóre z czynników, które mogą przyczyniać się do wzrostu ryzyka. Z tego względu najlepiej zlecić instalację doświadczonym specjalistom, którzy wiedzą, jak uniknąć tego typu sytuacji. Pożary układów PV są powodowane również awariami urządzeń, jednak jest to dość rzadka przyczyna – aby wyeliminować ryzyko usterek, warto przede wszystkim zadbać o regularny serwis i konserwację.
Jak wyglądają przepisy dotyczące ochrony przeciwpożarowej fotowoltaiki?
Aktualnie polskie przepisy nie wskazują żadnych konkretnych regulacji przeciwpożarowych dla instalacji o mocy poniżej 6,5 kW. Powyżej tej wartości występuje obowiązek zawiadomienia Państwowej Straży Pożarnej, a także uzgodnienia projektu z rzeczoznawcą ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych. Średnia moc układów PV w Polsce jest obecnie nieco wyższa i wynosi 9,68 kW, co oznacza, że większość instalacji musi uwzględniać odpowiednią ochronę przed pożarem. Zakres zabezpieczeń jest dobierany indywidualnie według charakterystyki projektu, uwzględniając m.in. lokalizację, oddziaływanie potencjalnego pożaru na budynek, wyposażenie samych urządzeń czy przygotowanie obiektu do działań ratowniczo-gaśniczych.
Jak zabezpieczyć fotowoltaikę przed pożarem?
Aby zadbać o odpowiednie zabezpieczenie fotowoltaiki przed pożarem, można zastosować kilka różnych rozwiązań. Są to przede wszystkim dodatkowe urządzenia, które odpowiadają za dostosowanie pracy układu PV w razie pojawienia się ognia lub zmniejszenie ryzyka pożaru. Najważniejszą rolę odgrywają wyłączniki i bezpieczniki przeciwpożarowe, których zadaniem jest ograniczenie występowania niebezpiecznych przeciążeń i zwarć. Co ważne, komponenty tego typu muszą być dostosowane do układów PV – należy stosować wyłącznie bezpieczniki niezależne od polaryzacji.
Kolejną grupą zabezpieczeń są rozłączniki instalacyjne do fotowoltaiki, stosowane w przypadku układów, w których falownik nie ma własnego rozłącznika. Ich działanie jest bardzo proste – po wykryciu ognia odcinają one dopływ prądu do inwertera, co pozwala zabezpieczyć domową sieć. Do tego przydatne będą również ograniczniki przepięć dla fotowoltaiki: ich zadaniem jest utrzymanie właściwych parametrów pracy układu, by uniknąć nagłych skoków napięcia. Kolejne sposoby na zabezpieczenie paneli fotowoltaicznych przed pożarem to zastosowanie optymalizatorów mocy i mikroinwerterów, które pozwalają nie tylko na poprawę efektywności układu, lecz także stałą kontrolę jego pracy, co przekłada się na możliwość szybszego usunięcia ewentualnych usterek.
Jak często występują pożary fotowoltaiki?
Pożary fotowoltaiki to dość rzadkie incydenty – instalacje tego typu są w dość dużym stopniu odporne na zwarcia i inne problemy nawet bez dodatkowych zabezpieczeń. Potwierdzają to dane z różnych krajów: przykładowo badania przeprowadzone przez instytut TÜV Rheinland, opublikowane w 2015 roku, wskazują 430 pożarów na 1,3 mln instalacji, co daje ryzyko na poziomie 0,033%. Podobne informacje przedstawia brytyjska agencja BRE National Solar Center (2017): na Wyspach odnotowano zaledwie 58 pożarów przy ok. 1 mln instalacji (0,0058%).W Polsce tego typu dane nie są aktualnie gromadzone – można się jednak spodziewać, że częstotliwość pożarów stoi na podobnym poziomie. Do tego należy zaznaczyć, że przytoczone badania były wykonane kilka lat temu, a od tego czasu zabezpieczenia stosowane przez producentów stały się jeszcze skuteczniejsze.
Mimo że ryzyko pożaru instalacji fotowoltaicznej jest statystycznie dość niewielkie, nadal warto mieć na uwadze, że jest to realne zagrożenie przy tego typu systemach. Co więcej, tego typu sytuacje mogą mieć bardzo negatywny wpływ na zdrowie i życie domowników. Z tego względu zabezpieczenie instalacji fotowoltaicznej przed pożarem to kluczowa kwestia, do której należy podejść w odpowiedzialny sposób przy każdym systemie PV.
